Początki Zespołu Górali Czadeckich „Stanowianie” sięgają wiosny 2010 roku, kiedy to na zaproszenie Jadwigi Pareckiej odpowiedziała z entuzjazmem grupa pań mieszkających w Stanowie i podczas dorocznej imprezy bukowińskiej „W maju na pasionku” w Brzeźnicy
zaśpiewała a capella trzy pieśni: Stoi grusza w polu, Koło mego ogródeczka i Cyganeczka. Gromkie brawa i słowa pochwały ze strony słuchaczy zachęciły panie do założenia zespołu. Na kierowniczkę wybrały ze swojego grona Genowefę Chabiniak, która do dziś pełni tę funkcję.
Kolejne lata to czas intensywnego rozwoju formacji. Do grupy przyłączały się nowe osoby, także panowie. W 2012 roku było już 13 członków. Obecnie zespół tworzy 14 osób. Są to: Katarzyna i Feliks Buganikowie, Genowefa i Stanisław Chabiniakowie, Maria i Emilian Drozdkowie, Stefania i Wiktor Drozdkowie, Dorota i Adam Irscy, Władysława Irska i Wiktor Milczewski oraz Helena Irska i Magdalena Staszkowian.
Wszystkie te osoby mieszkają w Stanowie lub stąd pochodzą – ze wsi w województwie lubuskim w gminie Brzeźnica, gdzie po II wojnie światowej osiedliła się liczna zbiorowość Polaków z Bukowiny. Większość rodzin bukowińskich w Stanowie wywodzi się z nieistniejącej już dziś wsi Dunawiec na Bukowinie Północnej (obecnie Ukraina).
Od samego początku zespół miał charakter grupy wokalnej. Ten profil utrzymuje do dziś. Stanowianie prezentują na scenie bez akompaniamentu tradycyjne pieśni bukowińskie: religijne, obrzędowe i okolicznościowe. Wszystkie są wykonywane pięknymi głosami, z zachowaniem oryginalnego brzmienia gwary bukowińskiej. Szczególną wartość dla członków zespołu mają kolędy i pastorałki. Zapamiętane z dzieciństwa, z tradycyjnego kolędowania w okresie Bożego Narodzenia przez najstarsze pokolenia stanowią ciągle żywą tradycję utrzymującą się w życiu rodzinno-sąsiedzkim. Takimi właśnie pastorałkami, bliskimi sercu członków zespołu, są np. Bóg w Trójcy Świętej i Cztery lata.
Podczas pierwszego występu w Brzeźnicy w maju 2010 roku grupa nie miała swojej nazwy. Dla osób tworzących zespół naturalnym jednak było, iż nazwa powinna oddawać dwie prawdy mówiące o historii rodzinnej i tożsamości członków. Powinna, mianowicie, zawierać informację o źródłach, czyli o pochodzeniu ich przodków, oraz o współczesności, czyli o przestrzeni, która ich zbliża, którą na co dzień dzielą jako sąsiedzi. W ten sposób, w ciągu pięciu lat wyłoniła się nazwa Zespół Górali Czadeckich „Stanowianie”. Nazwa ta wyraża pamięć o przeszłości i rodowodzie polskich górali, którzy przywędrowali na Bukowinę na początku XIX wieku z okręgu czadeckiego. Mówi także o nowym wymiarze tożsamości, wynikającym z poczucia zakorzenienia w ramach nowej, postmigracyjnej społeczności lokalnej w Polsce zachodniej. Świadczy zatem o ciągłości tradycji, o kontynuacji dziedzictwa. Tak piszą o tym w swojej Kronice: 9 maja 2015 r. to bardzo ważna data dla naszego zespołu. W końcu mamy upragnione bukowińskie stroje i teraz śmiało możemy powiedzieć, że kulturę bukowińską prezentujemy, podtrzymujemy i kultywujemy poprzez strój, pieśni, zwyczaje i mowę. W swojej nazwie dodaliśmy „górale czadeccy”.
Wszechstronna działalność Zespołu Górali Czadeckich „Stanowianie” przyczynia się do trwania tradycji bukowińskiej w rodzinach i społeczności lokalnej Stanowa, wzbogaca kapitał społeczny i kulturowy powiatu żagańskiego oraz koloryt kultury regionu lubuskiego. Zespół bierze udział w różnego rodzaju wydarzeniach w regionie i za granicą. Do najważniejszych należą: „W maju na pasionku”, Bukowińskie Kolędowanie, Międzynarodowy Festiwal Folklorystyczny „Bukowińskie Spotkania”, Ogólnopolski Festiwal Polszczyzny i Pieśni Kresowej „Wielkie Bałakanie”, Powiatowy Folk Festiwal, Festiwal Grup Śpiewaczych „Ziemia i pieśń”, Żagański Orszak Trzech Króli. Wielokrotnie był zapraszany na lokalne festyny z okazji uroczystości religijnych, odpustów kościelnych, święta plonów, Dnia Seniora, targów rolniczych etc. Biorą udział w transmisji tradycji nie tylko poprzez działalność sceniczną, ale także prowadząc spotkania z młodym pokoleniem (np. warsztaty pisankarskie), aktywnie uczestnicząc w życiu lokalnym (np. organizacja oprawy Triduum Paschalnego), przywracając pamięć o dawnych zwyczajach i stylu życia (np. bukowińskie wesele, kłaka przy składaniu siana). Do ważnych wydarzeń w historii zespołu należą wyjazdy na Bukowinę, szczególnie do miejscowości, które wpisały się w historie rodzinne Stanowian. Zespół nagrał dwie płyty: Śpiwom jo se śpiwom, Stanowianie kolindują.
Z inicjatywy zespołu w dziesiątym roku jego działalności zostaje odsłonięty kamień upamiętniający osadników przybyłych do Stanowa z Bukowiny. Posadzone są przy nim dwa buki: jeden z nich został przywieziony z Bukowiny, drugi wyrósł na ziemi lubuskiej
Zespół stara prowadzić się aktywną działalność: dwukrotnie uczestniczył w "Bukowińskim Kolędowaniu", w VIII Spotkaniu Zespołów Folklorystycznych w Nowogrodzie Bobrzańskim, w Powiatowym Święcie Plonów w Wymiarkach. Występuje również podczas imprez lokalnych: "W maju na pasionki", "Dzień seniora".
Największym sukcesem było zdobycie tytułu laureata na XV Ogólnopolskim Festiwalu Kultury i Pieśni Kresowej "Wielkie Bałakanie" w Żarach.
Dane kontaktowe:
tel. (068) 377 19 03
tel. kom. 512 491 646
Kierownik zespołu: Genowefa Chabiniak
Zespół "Stanowianie"
